Medicinale cannabis in 2024: werking, toepassingen, risico’s en veilig gebruik uitgelegd

Inleiding

Cannabis wordt al duizenden jaren gebruikt als natuurlijk middel. Toch zorgde een lange periode van verbod en stigmatisering ervoor dat wetenschappelijk onderzoek pas recent weer op gang kwam. Inmiddels overwegen steeds meer patiënten en artsen de inzet van medicinale cannabis bij uiteenlopende aandoeningen. Maar wat doet het precies? En hoe gebruik je het veilig? In deze gids geven we een helder overzicht van werking, toepassingen en aandachtspunten bij het medicinale gebruik van cannabis.

Het endocannabinoïde systeem

Je lichaam maakt zelf stoffen aan die lijken op bestanddelen van cannabis: zogeheten endocannabinoïden. Die werken op receptoren zoals CB1 en CB2, net als THC en CBD uit de plant. Zie het als een orkest: dit systeem reguleert processen zoals pijn, stemming, eetlust en slaap. Wanneer het systeem uit balans raakt, kan cannabis soms helpen om de harmonie te herstellen.

Belangrijkste werkzame stoffen

THC (Δ9-tetrahydrocannabinol)

• Psychoactieve stof
• Kan pijn en spierspasmen verlichten
• Stimuleert eetlust

CBD (cannabidiol)

• Niet-psychoactief
• Krijgt aandacht bij ontstekingsreacties en angstklachten
• Wordt onderzocht op effect bij epilepsie

Andere stoffen: THCV, CBG, CBN en terpenen

• Minder onderzocht
• Kunnen mogelijk effect hebben op slaap, stofwisseling en bacteriën

Waarom kiezen sommige mensen voor medicinale cannabis?

• Chronische pijn: zoals zenuwpijn of artritis, wanneer klassieke pijnstillers niet voldoende helpen.
• Neurologische aandoeningen: waaronder bepaalde vormen van epilepsie, MS, ALS of Parkinson.
• Kanker en therapie: om misselijkheid, verlies van eetlust of pijnklachten te verminderen.
• Psychische klachten: zoals angst, PTSS of slapeloosheid; uitsluitend onder begeleiding toepassen.

Manieren van toediening

1. Verdampen (vaporizer)

• Temperatuur: 175–200 °C
• Snelle werking: binnen 5–10 minuten
• Weinig verbranding, dus minder schadelijke stoffen

2. Olie of tinctuur

• Druppels onder de tong of verwerken in voeding
• Trage werking: 30–90 minuten
• Langdurig effect: 4–8 uur
• Precieze dosering mogelijk

3. Capsules en tabletten

• Standaarddosering via apotheker
• Gebruiksgemak

4. Topicals (zalven en crèmes)

• Toegediend op de huid
• Toepassing bij lokale pijn of huidaandoeningen

5. Eetwaren (edibles)

• Inwerking: 1–2 uur
• Langdurig effect, maar moeilijk nauwkeurig te doseren

Veilig starten: het “low & slow” principe

• Start met lage dosis: bijvoorbeeld 2,5 mg THC of 5 mg CBD
• Wacht altijd minimaal 24 uur voor je verhoogt
• Noteer ervaringen in een dagboek
• Vermijd combinatie met alcohol of kalmeringsmiddelen

Vergelijking van toedieningsvormen

Wetenschappelijke inzichten anno 2024

• Chronische pijn: lichte tot matige pijnvermindering bij met name neuropathische pijn (via KNMP/Trimbos).
• Epilepsie: CBD-rijke oliën verminderen aanvalsfrequentie bij zeldzame vormen zoals Dravet (bron: EpilepsieNL).
• MS-symptomen: THC:CBD-spray (Sativex®) vermindert spasticiteit bij circa 50% van de gebruikers.
• Angst en slaap: sommige kleine studies suggereren significante verbetering, maar placebo-effect niet uitgesloten.

Risico’s en bijwerkingen

Mogelijke bijwerkingen zijn onder andere droge mond, duizeligheid, verhoogde hartslag en lichte geheugenproblemen. Hoge THC-doses kunnen leiden tot angst of paranoia, vooral bij onervaren gebruikers. Roken van cannabis brengt extra risico’s met zich mee voor de luchtwegen. Overleg daarom altijd met een arts, zeker als je andere medicatie gebruikt.

Kwaliteit en transparantie

Niet alle cannabisproducten zijn gelijk in samenstelling. Producten uit de apotheek worden getest op o.a. werkzame stoffen en zuiverheid (zoals Bedrocan-lijnen). In onze coffeeshop – The Greengrocers Haarlem – testen we vrijwillig op THC/CBD-verhouding en mogelijke verontreinigingen. Zo weet jij wat je gebruikt.

Ervaring van een gebruiker

“Na jaren morfine tegen zenuwpijn voelde ik me continu suf. Met een paar druppels CBD-olie overdag en ’s avonds een THC-rijk vape-trekje heb ik mijn energie terug én slaap ik door.” – Marieke (52), chronisch rugpijn

Verantwoord gebruik

• Stel doelen: zet cannabis bewust in, meet het effect op bijvoorbeeld pijn of slaap.
• Plan je dosering: neem bij voorkeur na het werk om alertheid overdag te behouden.
• Bewaar veilig: buiten bereik van kinderen en huisdieren.
• Let op in het verkeer: rij niet binnen 6 uur na inname van THC (wettelijke nul-tolerantie).

Veelgestelde vragen

Wat is het verschil tussen recreatieve en medicinale cannabis?

Medicinale cannabis is gericht op therapeutisch gebruik, heeft een gestandaardiseerd profiel en is getest. Recreatief gebruik richt zich op de psychoactieve werking (high).

Kan ik medicinale cannabis via de huisarts krijgen?

Ja, mits je aan bepaalde voorwaarden voldoet. De arts bekijkt of andere behandelingen onvoldoende werken en schrijft dan eventueel cannabis voor via de apotheek.

Wordt het vergoed?

Dat verschilt per verzekeraar. Sommige aanvullende pakketten vergoeden een deel, mits er sprake is van een medische indicatie. Check altijd je polis.

Mag ik mijn eigen wietolie maken?

Het bezit van een kleine hoeveelheid cannabis wordt gedoogd, maar olie maken valt formeel buiten de gedoogregels. Denk daarnaast aan risico’s rond dosering en veiligheid.

Hoe bespreek ik dit met mijn arts?

• Neem een klachtenlogboek mee
• Vraag naar interactie met andere medicatie
• Bespreek voorkeur voor olie of inhalatie
• Informeer naar recente studies

Duurzame keuzes maken

Zelfs medicinale cannabis heeft een ecologische voetafdruk. Kies daarom bij voorkeur voor biologisch geteelde en pesticidevrije opties. Vaporizen spaart ook longen én milieu door geen tabak of papier te gebruiken.

Samenvatting

Medicinale cannabis is geen wondermiddel, maar kan ondersteunen bij onder andere chronische pijn, neurologische aandoeningen en therapieresistente klachten zoals misselijkheid. De beste resultaten bereik je met een lage dosering, betrouwbare producten en een goede afstemming met je arts. Zo blijft het groene goud vooral waardevol.

Blijf nieuwsgierig, blijf kritisch – en zoals we bij The Greengrocers zeggen: “Laat je gezondheid niet in rook opgaan, maar verdamp kennis én kwaliteit.”