Inleiding
Bij The Greengrocers Haarlem geloven we in transparantie, kwaliteit en menselijkheid. Voor mensen die leven met amyotrofische laterale sclerose (ALS), of voor hun naasten, speelt het zoeken naar comfort en levenskwaliteit een grote rol. Cannabis – en specifieker: cannabinoïden zoals THC en CBD – worden steeds vaker genoemd in gesprekken tussen patiënten, mantelzorgers en zorgprofessionals.
In dit kennisbankartikel geven we inzicht in de huidige stand van de wetenschap, mogelijke voordelen en risico’s van cannabisgebruik bij ALS.
Wat is ALS precies?
ALS is een progressieve neurodegeneratieve aandoening waarbij motorische zenuwcellen afsterven. Dit veroorzaakt spierzwakte, spasmen, pijn, slik- en ademhalingsproblemen en uiteindelijk verlamming. De gemiddelde levensverwachting na diagnose ligt tussen drie en vijf jaar, maar dit verschilt per persoon.
Hoewel medicijnen zoals riluzol en edaravone het verloop mogelijk vertragen, blijven veel symptomen aanwezig waarvoor aanvullende ondersteuning gewenst is.
Hoe cannabis in het lichaam werkt
- Het endocannabinoïde systeem (ECS) bevat CB1- en CB2-receptoren die het hele lichaam reguleren, zoals pijn, stemming en spierspanning.
- Fytocannabinoïden zoals THC, CBD en CBG passen op deze receptoren.
- THC beïnvloedt vooral CB1-receptoren in het centrale zenuwstelsel en heeft psychoactieve eigenschappen.
- CBD werkt meer op het perifere systeem en kan de effecten van THC dempen.
Waarom cannabis relevant kan zijn bij ALS
- Vermindering van spasticiteit en spasmen
- Pijnverlichting als alternatief voor opioïden
- Betere slaapkwaliteit
- Stimulering van eetlust en behoud van gewicht
- Mogelijk neuroprotectief (op basis van preklinische data)
- Vermindering van overmatige speekselproductie
Wat zegt de wetenschap tot nu toe?
Preklinische dierstudies
- Muismodellen met SOD1-mutatie tonen dat THC en CBD de progressie lijken te vertragen en de overleving met 10–15% verlengen.
- Let op: resultaten bij muizen zijn niet automatisch toepasbaar op mensen.
Kleine klinische onderzoeken en casusseries
- 2016: Italiaanse pilot met THC:CBD (1:1 nabiximols) bij 11 patiënten toonde verminderde spierstijfheid en betere slaap met minimale bijwerkingen.
- 2019: Online enquêtes in de VS en Canada meldden dat 20–30% van ALS-patiënten cannabis gebruikte, vooral voor pijn en spasticiteit.
- 2020: Gerandomiseerde, dubbelblinde studie (n=59) met dronabinol (THC) liet een statistisch significante afname van spasticiteit zien.
Systematische reviews
- Trimbos-instituut (2021): matige bewijsvoering voor vermindering van spasticiteit, lage tot matige evidentie voor pijn, eetlust en slaap.
- Cochrane-review (2022): beperkt en heterogeen bewijs met variabele uitkomsten per individu.
Belangrijkste kennisgaten
- Langetermijneffecten zijn onvoldoende onderzocht.
- De optimale verhouding en dosering van THC en CBD is onbekend.
- Effecten in combinatie met riluzol of andere medicatie vereisen meer studie.
Effecten en bewijskracht
| Doel / symptoom | Waargenomen effect cannabis | Kwaliteit bewijs | Opmerking |
|---|---|---|---|
| Spasticiteit | Matige vermindering | Matig | Beste data met gecombineerde THC:CBD-spray |
| Pijn | Mild tot matig | Laag | Vooral bij neuropathische pijn |
| Slaap | Verbetering van inslaaptijd | Laag | Hogere THC-doses kunnen slaperigheid overdag geven |
| Eetlust & gewicht | Toename eetlust | Laag | Belangrijk bij verlies van spiermassa |
| Speekselproductie | Vermindering | Zeer laag | Anekdotisch, weinig data beschikbaar |
| Ziekteprogressie | Geen bewezen effect | Zeer laag | Preklinische data, geen klinische bevestiging |
Belangrijkste aandachtspunten in één oogopslag
- Overleg eerst met je arts voordat je start.
- Begin met een lage dosis en verhoog geleidelijk (“start low, go slow”).
- Houd een dagboek bij over effecten, timing en dosering.
- Kies waar mogelijk gestandaardiseerde producten met laboratoriumrapport.
- Vermijd combineren met alcohol of kalmerende middelen.
- Bestuur geen voertuig onder invloed van THC.
CBD, THC of allebei?
CBD (cannabidiol)
- Nauwelijks psychoactief.
- Kan bijdragen aan vermindering van angst of tremoren.
- Kan interacties geven met leverenzymen (CYP450), waaronder riluzol.
THC (tetrahydrocannabinol)
- Zorgt voor het bekende “high”-effect.
- Effectief bij pijn en spasticiteit.
- Mogelijke bijwerkingen: duizeligheid, droge mond, hogere hartslag, cognitieve vertraging.
Ideale ratio
Veel gebruikers met ALS rapporteren baat bij een verhouding van 1:1 of 2:1 CBD:THC. Hiermee kunnen de psychoactieve effecten worden getemperd terwijl de gewenste ontspannende en eetlustopwekkende effecten behouden blijven. De juiste balans verschilt per persoon.
Toedieningsvormen
- Olie/tinctuur: nauwkeurige dosering, langzame start, langere werking (4–6 uur).
- Verdamper (vaporizer): snelle werking (5–10 minuten), nuttig bij acute spasmen.
- Edibles: langdurige werking, grotere dosiscontrole nodig, tragere onset (30–90 minuten).
- Topicals: lokaal gebruik bij spierpijn, minimale systemische werking.
Bijwerkingen en risico’s
De meeste bijwerkingen zijn mild en afhankelijke van de dosis. Denk aan droge mond, lichte euforie of vermoeidheid. Hoge THC-doses kunnen leiden tot hallucinaties, achterdocht of hartkloppingen. Voor mensen met verminderde longcapaciteit is roken af te raden vanwege inhalatierisico’s.
Interacties met reguliere medicatie
- Riluzol: CBD kan de bloedspiegel verhogen; arts dient te monitoren.
- Baclofen of tizanidine: kans op overmatige sedatie.
- Antidepressiva/SSRI’s: theoretisch risico op serotoninesyndroom, hoewel zeldzaam.
Bespreek aanpassingen altijd met je behandelend arts of apotheker.
Praktische tips voor patiënten en mantelzorgers
- Kies een vast moment van inname voor herkenbare patronen.
- Bewaar cannabisproducten op een veilige, afgesloten plek.
- Laat zorgverleners weten wanneer cannabis is toegediend.
- Denk aan een medische reisverklaring bij internationaal reizen.
Wet- en regelgeving in Nederland
- THC-producten vallen onder de Opiumwet; max. 5 gram voor eigen gebruik wordt gedoogd.
- Medicinale cannabis is beschikbaar via apotheken.
- CBD met minder dan 0,05% THC is vrij verkrijgbaar.
- Onze coffeeshop biedt gecertificeerde cannabis met labgegevens en pesticidenvrije teelt.
The Greengrocers Haarlem: onze kwaliteitsaanpak
Wij selecteren strains op zuiverheid, cannabinoïdeprofielen en terpeenbalans. Voor mensen met neurologische aandoeningen adviseren wij meestal producten die:
- een gebalanceerde THC:CBD-verhouding bevatten;
- vrij zijn van pesticiden en zware metalen;
- gemakkelijk te doseren zijn (bv. olie of vape-cartridges).
We bieden geen medisch advies, maar leggen uit hoe je op een veilige manier kunt beginnen. Wij geloven in laagdrempelige, begrijpelijke informatie die aansluit op jouw niveau.
Veelgestelde vragen
Kan cannabis ALS genezen?
Er is geen bewijs dat cannabis de ziekte stopt of geneest, maar het kan bijdragen aan symptoomverlichting.
Wat is een aanbevolen startdosering?
Start doorgaans met 2,5 mg THC en 2,5 mg CBD, twee keer per dag. Verhoog elke drie dagen met 1 mg per stof totdat verlichting optreedt zonder bijwerkingen.
Is er kans op afhankelijkheid?
Fysieke afhankelijkheid bij medisch gebruik is zeldzaam. Psychische gewenning kan optreden; raadpleeg je arts bij stoppen of pauzeren.
Mag ik autorijden?
THC is tot 24 uur detecteerbaar in het bloed en beïnvloedt de rijvaardigheid. Wettelijk loop je risico op sancties; vermijd deelname aan het verkeer.
Samenvatting
Cannabis kan een aanvullende rol spelen in het leven met ALS, met name bij spasticiteit, eetlustverlies en pijn. De wetenschappelijke onderbouwing is voorzichtig positief, maar niet sluitend. Verantwoord gebruik begint bij overleg met een arts, een zorgvuldige opbouw en hoogwaardige producten.
Bij The Greengrocers Haarlem staan we klaar met duidelijke uitleg, veilige producten en een luisterend oor – want kwaliteit van leven draait om meer dan alleen de plant.