Inleiding
Cannabis is in Nederland het meest gebruikte illegale genotmiddel. Toch voelt dat voor veel mensen niet zo, omdat je het gewoon kunt kopen bij een coffeeshop zoals The Greengrocers in Haarlem. Ondanks het gedoogbeleid blijft het belangrijk om de feiten te kennen. In dit artikel lees je wat cannabis is, welke stoffen erin zitten, wat de effecten zijn en hoe je verantwoord kunt gebruiken. De informatie is gebaseerd op bronnen zoals het Trimbos-instituut, Rijksoverheid, Jellinek, het Hash Marihuana & Hemp Museum en EpilepsieNL.
Wat is cannabis en hoe verschilt wiet van hasj?
Cannabis is een verzamelnaam voor producten afkomstig van de Cannabis sativa-plant. In Nederland onderscheiden we twee hoofdvormen:
- Wiet (marihuana): gedroogde bloemtoppen, meestal groen-bruin van kleur.
- Hasj: samengeperste hars uit de toppen, variërend van lichtgeel tot donkerbruin of zwart.
Hasj bevat doorgaans hogere concentraties cannabinoïden. Dit komt doordat de hars rijk is aan trichomen, waarin THC en CBD worden geproduceerd. Het bevat ook minder plantmateriaal dan wiet, wat de samenstelling beïnvloedt.
Werkzame stoffen: THC, CBD en terpenen
De bekendste werkzame stof in cannabis is Δ9-tetrahydrocannabinol (THC). Deze stof bindt aan cannabinoïde-receptoren in de hersenen en veroorzaakt de high, met effecten zoals veranderde zintuiglijke waarneming en verhoogde eetlust.
Cannabidiol (CBD) is een andere belangrijke stof. CBD heeft nauwelijks psychoactieve werking, maar kan volgens sommige onderzoeken het effect van THC moduleren.
Verder bevat cannabis terpenen, zoals limoneen, myrceen of pinene. Deze aromatische stoffen geven de plant geur en smaak, en spelen mogelijk een rol in de totale ervaring—ook wel de entourage-werking genoemd.
Korte-termijneffecten: wat voel je?
Bij roken of vapen merk je de effecten meestal binnen enkele minuten. Bij edibles (eetbare cannabisproducten) kan het 30 tot 90 minuten duren voor het effect optreedt. Typische kortetermijneffecten zijn:
- Euforie en ontspanning
- Versterkte waarneming van kleuren, geluiden en smaak
- Lacherigheid en sociaal gevoel
- Droge mond, rode ogen en versnelde hartslag
- Verhoogde eetlust (“munchies”)
- Bij een hoge dosering: duizeligheid, angst of misselijkheid
Volgens Trimbos bevat de gemiddelde Nederlandse wiet tussen de 14% en 18% THC, met soms uitschieters tot boven de 25%. Hoe hoger het THC-gehalte, hoe groter de kans op bijwerkingen.
Langetermijngevolgen en mogelijke risico’s
Langdurig en frequent cannabisgebruik kan risico’s met zich meebrengen, zoals:
- Verminderd geheugen en concentratie (vooral bij jongeren < 18 jaar)
- Luchtwegklachten door rookinhalatie
- Mogelijk verhoogd risico op psychoses bij kwetsbare personen
- Lagere motivatie en minder goede prestaties op school of werk
- Kans op verslaving (geschat 8–10% wordt afhankelijk)
Onderzoek van Erasmus MC (2023) toont aan dat cannabis met veel THC effect kan hebben op hersengebieden betrokken bij planning en impulsbeheersing, specifiek bij jongeren in de groei.
Verslaving: hoe groot is de kans en wat zijn de signalen?
Hoewel niet iedereen verslaafd raakt, is de kans op problematisch gebruik reëel. Trimbos raamde dat 1 op de 10 gebruikers een stoornis ontwikkelt; bij dagelijkse gebruikers ligt dit op 1 op 4.
Signalen van problematisch gebruik
- Meer gebruiken dan je van plan was
- Niet kunnen minderen of stoppen
- Veel tijd besteden aan gebruik en herstel
- Verwaarlozing van werk, opleiding of sociale contacten
- Doorgaan ondanks gezondheidsklachten
- Verhoogde tolerantie
- Ontwenningsverschijnselen (prikkelbaarheid, slapeloosheid, zweten)
Medicinale en mogelijke positieve toepassingen
Cannabis is geen garantie voor genezing, maar bepaalde toepassingen staan geregistreerd in Nederland. Sommige vormen van medicinale cannabis worden op voorschrift aangeboden door de apotheek. Mogelijke indicaties:
- Chronische pijn bij bijvoorbeeld MS of neuropathie
- Spasticiteit
- Misselijkheid bij chemotherapie
- Epilepsie bij kinderen (met CBD-rijke producten)
EpilepsieNL noemt positieve resultaten bij het syndroom van Dravet, mits onder begeleiding van een arts. Recreatieve coffeeshopproducten zijn hier niet voor bedoeld vanwege variaties in samenstelling en dosering.
Wet- en regelgeving in Nederland
Cannabis is officieel illegaal volgens de Opiumwet (lijst II), maar wordt onder voorwaarden gedoogd. Coffeeshops mogen verkopen mits ze:
- Geen harddrugs verkopen
- Niet adverteren
- Leeftijd controleren (> 18 jaar)
- Niet meer dan 5 gram per persoon per dag verkopen
Bezit van vijf planten of minder wordt meestal niet vervolgd. Grootschalige teelt blijft verboden. In tien gemeenten loopt vanaf 2024 het zogeheten wietexperiment met legale, gereguleerde teelt. Haarlem is (nog) geen deelnemer.
Gemiddelde samenstelling van populaire producten
| Product | THC-% | CBD-% | Terpenen | Ervaren effect | Aanbevolen voor |
|---|---|---|---|---|---|
| Amnesia Haze (wiet) | 20 | < 1 | Limonene, Myrcene | Energiek, euforisch, creatief | Overdag, sociale setting |
| White Widow (wiet) | 16 | 0,5 | Myrcene, Caryophyllene | Gebalanceerd, vrolijk, lichte body-buzz | Allround, beginners |
| Critical Kush (hasj) | 22 | < 1 | Caryophyllene, Humulene | Zwaar, ontspannend, couch-lock | Avond, slapen |
| CBD Charlotte’s Web (wiet) | 1 | 10 | Pinene, Linalool | Mild, helder hoofd, nauwelijks high | Meditatie, stress-reductie |
| Nederhasj mix | 25 | < 1 | Myrcene, Ocimene | Sterk, trippy beelden, intense smaak | Gevorderde gebruikers |
Praktische tips voor verantwoord gebruik
- Kies een THC-niveau passend bij je ervaring; voor beginners is 10–12% voldoende.
- Vermijd combinatie met alcohol of andere middelen.
- Rook of vape zonder tabak om nicotineverslaving te voorkomen.
- Niet gebruiken als je nog moet rijden; THC kan tot 24 uur aantoonbaar zijn.
- Bouw jaarlijks een tolerantiepauze van minimaal één maand in.
- Let op je mentale gesteldheid en omgeving (“set & setting”).
- Blijf gehydrateerd en eet voedzaam.
- Gebruik niet tijdens zwangerschap of borstvoeding.
Wanneer hulp inschakelen
Lukt minderen niet of merk je ontwenningsverschijnselen? Zoek dan hulp via je huisarts of gespecialiseerde instellingen zoals Jellinek of Brijder. De drempel is laag, en hulp wordt vaak vergoed door de zorgverzekering.
Feiten en fabels
- “Wiet is natuurlijk, dus onschadelijk.” – Natuurlijk betekent niet automatisch veilig.
- “Je kunt niet verslaafd raken.” – Onjuist: cannabisgebruik kan leiden tot afhankelijkheid.
- “CBD heft negatieve effecten van THC op.” – CBD kan sommige effecten moduleren, maar is geen antigif.
Veelgestelde vragen
Is vaporiseren gezonder dan roken?
Verbranding produceert schadelijke stoffen zoals teer en koolmonoxide. Vapen verhit onder het verbrandingspunt waardoor deze stoffen grotendeels uitblijven. Toch blijven de longen gevoelig; inhalatie van welke stof dan ook is nooit geheel zonder risico.
Hoe lang blijft THC aantoonbaar?
In speekseltests: 6–12 uur. In bloed: 12–24 uur. In urine: tot een week bij incidenteel gebruik, tot 30 dagen bij langdurig gebruik.
Waarom word ik soms angstig?
Hoge THC-doses kunnen de amygdala stimuleren, wat gevoelens van angst kan versterken. Risicofactoren zijn onder andere weinig slaap, stress of genetische gevoeligheid. Overweeg een lagere dosis of een product met meer CBD.
Kan ik cannabis combineren met antidepressiva?
Bepaalde antidepressiva kunnen de werking van cannabis versterken of juist afremmen. Raadpleeg altijd je arts voordat je middelen combineert.
Slotwoord
Bij The Greengrocers Haarlem geloven we dat kennis centraal staat in verantwoord gebruik. Door je eigen grenzen te kennen en bewust te kiezen, is het mogelijk om veilig te genieten van de veelzijdigheid van cannabis. Heb je vragen? Kom gerust langs: wij staan klaar met eerlijk advies in lijn met onze mensgerichte missie.