Wat is cannabis? Uitleg over samenstelling, effecten, gebruik en risico’s

Inleiding

Cannabis – ook wel wiet, marihuana of ganja genoemd – is een veelzijdige plant met diepe wortels in cultuur en samenleving. Van rituelen in India tot coffeeshops in Haarlem: dit groene kruid heeft wereldwijd een plek veroverd. In dit artikel ontdek je de samenstelling van cannabis, mogelijke effecten op lichaam en geest, en hoe je het verantwoord kunt gebruiken.

Wat is cannabis

Cannabis is de verzamelnaam voor drie soorten planten: Cannabis sativa, Cannabis indica en Cannabis ruderalis. Het zijn tweehuizige, kruidachtige planten met bloemen die rijk zijn aan hars. In deze hars zitten meer dan honderd cannabinoïden en diverse aromatische terpenen die verantwoordelijk zijn voor geur, smaak en effecten.

Korte geschiedenis van cannabis

• 2800 v.Chr.: Chinese keizer Shen Nung beschrijft ‘ma’ als medicijn
• 19e eeuw: Britse en Franse artsen gebruiken cannabisextracten
• 1976: Nederland introduceert het gedoogbeleid voor coffeeshops
• 2023: Twee Nederlandse gemeenten starten met legale kweek via het Wietexperiment

Chemische samenstelling van de plant

De belangrijkste stoffen in cannabis zijn cannabinoïden, terpenen en flavonoïden.

Cannabinoïden

Cannabinoïden zijn chemische verbindingen die deels lijken op lichaamseigen stoffen (endocannabinoïden). De bekendste zijn THC (tetrahydrocannabinol) en CBD (cannabidiol), maar ook CBG en CBC komen voor. Ze beïnvloeden ons endocannabinoïde systeem (ECS).

Terpenen

Terpenen bepalen de aromatische eigenschappen van cannabis. Voorbeelden:

• Myrceen – Aards en kruidig
• Limonene – Fris en citrusachtig
• Pinene – Dennenachtig en scherp

Flavonoïden

Flavonoïden dragen bij aan de kleur van de plant en hebben mogelijk antioxidatieve eigenschappen. Ze werken vaak subtiel mee in het totale effect.

Belangrijke stoffen vergeleken

*Bron: Trimbos Nationaal Drug Monitor 2023

Werking in het lichaam

Het endocannabinoïde systeem (ECS) reguleert processen zoals stemming, eetlust en geheugen. THC bindt vooral aan CB1-receptoren in de hersenen, terwijl CBD voornamelijk via indirecte routes invloed uitoefent. Zie het ECS als een dirigent in je lichaam: cannabis kan deze ‘muziek’ versterken of verstoren.

Korte termijn effecten

Bij inhalatie (roken of vapen) kunnen binnen enkele minuten de volgende effecten optreden:

• Gevoel van euforie of blijdschap
• Aanpassing van tijd- en ruimtebeleving
• Verscherpte zintuigen (geluid, smaak, gevoel)
• Rode ogen en droge mond
• Verhoogde hartslag

De piek treedt op na 30 tot 90 minuten en ebt daarna weg. Bij orale consumptie duurt het opkomen langer (30–120 minuten), maar de effecten houden 4–8 uur aan.

Lange termijn effecten

Langdurig en zwaar cannabisgebruik kan mogelijk leiden tot:

• Psychische klachten zoals angst of depressie, met name bij jongeren
• Geheugen en concentratieproblemen
• Risico op afhankelijkheid (±10% van regelmatige gebruikers)
• Luchtwegproblemen bij traditioneel roken

Matig gebruik bij gezonde volwassenen toont doorgaans weinig blijvende schade. De sleutel ligt in dosering, gebruiksfrequentie en persoonlijke gevoeligheid.

Medicinaal gebruik: wat is bekend?

Er zijn aanwijzingen dat cannabis ingezet wordt bij aandoeningen zoals chronische pijn, spasticiteit bij MS en misselijkheid door chemotherapie. Ook CBD-rijke preparaten worden bij specifieke vormen van epilepsie gebruikt. De wetenschappelijke onderbouwing varieert; overleg altijd met een arts bij medisch gebruik – zeker bij gebruik van andere medicijnen.

Risico’s en af te raden situaties

• Tijdens zwangerschap en borstvoeding
• Bij aanleg voor psychose of bipolaire stoornis
• Voor 21e levensjaar (ontwikkelend brein)
• Bij hart- en vaatproblemen

Verantwoord gebruik: tips

• Begin voorzichtig: bijvoorbeeld 1 hijsje of maximaal 2 mg THC
• Wacht tussen de doseringen: 15 minuten (roken), 2 uur (edibles)
• Zorg voor een vertrouwde omgeving en prettige sfeer
• Drink voldoende water en eet iets gezonds
• Afwisselen met CBD-rijke soorten helpt tolerantie voorkomen
• Neem af en toe een pauzeweek

Consumptiemethoden

1. Roken: snelle werking, maar schadelijk door verbranding
2. Vapen: gezonder alternatief, zuivere smaak
3. Edibles: lang effect, voorzichtig doseren
4. Tincturen en oliën: druppelgewijs doseren onder tong
5. Topicals: voor lokaal gebruik op huid (geen ‘high’)

Wetgeving in Nederland

Cannabis is officieel verboden maar wordt onder voorwaarden gedoogd. Bezit tot 5 gram en thuisteelt van 5 planten voor eigen gebruik zijn toegestaan. Coffeeshops mogen maximaal 5 gram per persoon per dag verkopen. Het Wietexperiment moet leiden tot een gesloten, legale keten. In Haarlem geldt bovendien een minimumleeftijd van 18 jaar en een rookverbod op straat in de binnenstad.

Veelgestelde vragen

Wat is het verschil tussen sativa en indica?

Sativa’s zijn groter en luchtiger, indica’s compacter en harsrijker. Terwijl sativa vaak als ‘opwekkend’ wordt beschreven en indica als ‘ontspannend’, zijn de meeste strains tegenwoordig hybridevormen.

Mag ik autorijden na gebruik?

Nee. De grenswaarde voor THC in verkeer is 3 µg/L bloed. Die kan al bereikt worden na één trekje. Wacht idealiter 12 uur (roken) of 24 uur (edibles), voordat je gaat rijden.

Is pure CBD-olie legaal?

Ja, zolang het THC-gehalte onder de 0,05% blijft. Let bij aankoop op onafhankelijke laboratoriumtesten en keurmerken.

Conclusie

Cannabis is een veelzijdige plant met recreatieve en mogelijke medicinale toepassingen. Verantwoord gebruik begint bij goede informatie, een verstandige dosering en luisteren naar je eigen lichaam. Bij The Greengrocers Haarlem staan we klaar om je te adviseren – warm, eerlijk en met oog voor kwaliteit.

Zoals het Trimbos-instituut benadrukt: “Een informele sfeer en goede voorlichting in de coffeeshop dragen bij aan minder problematisch gebruik.”