Inleiding
Medicinale cannabis wint terrein in Nederland. Steeds meer patiënten vragen hun arts naar wietolie tegen pijn of een verdampte dosis THC om spasmen te verlichten. Tegelijk bestaan er hardnekkige misverstanden — of het nu gaat om de legale status, dosering of het effect. In dit artikel nemen we je stap voor stap mee door de wetenschap, toepassingen en regelgeving rondom medicinale cannabis, zodat je beter geïnformeerd keuzes kunt maken.
Wat is medicinale cannabis?
Medicinale cannabis is cannabis die onder gecontroleerde omstandigheden wordt gekweekt voor medische toepassing. In tegenstelling tot recreatieve cannabis is medicinale cannabis gestandaardiseerd: de concentraties van werkzame stoffen zoals THC en CBD zijn nauwkeurig vastgesteld. In Nederland valt medicinale cannabis onder toezicht van het Bureau voor Medicinale Cannabis (BMC), een onderdeel van het ministerie van Volksgezondheid.
Cannabinoïden onder de loep
Cannabinoïden zijn de actieve stoffen in de cannabisplant. Er zijn er meer dan 100 bekend. De belangrijkste zijn:
- THC (tetrahydrocannabinol): psychoactief, kan pijnstillend en ontspannend werken en stimuleert de eetlust
- CBD (cannabidiol): niet-psychoactief, mogelijk ontstekingsremmend en angstverlagend
Er zijn ook minder bekende cannabinoïden zoals CBG, CBC en THCV. Hun effecten zijn nog onderwerp van onderzoek.
Hoe werkt het endocannabinoïde systeem?
Het lichaam heeft een eigen endocannabinoïde systeem met receptoren (CB1 en CB2) die reageren op lichaamseigen en plantaardige cannabinoïden. CB1-receptoren bevinden zich vooral in het centrale zenuwstelsel, CB2-receptoren in immuuncellen. Cannabinoïden kunnen via deze receptoren onder meer pijnsignalen beïnvloeden, spierspanning verminderen en ontstekingsprocessen moduleren.
Indicaties volgens onderzoek
Medicinale cannabis wordt in Nederland voorgeschreven bij vijf zogenoemde derdelijns indicaties:
- Chronische pijn
- Misselijkheid en braken door chemotherapie
- Spasmen bij MS of ruggenmergproblemen
- Therapieresistente epilepsie
- Palliatieve zorg
Patiënten melden daarnaast verlichting bij aandoeningen als slapeloosheid, PTSS en ontstekingsziekten, hoewel het wetenschappelijke bewijs daarvoor wisselend is.
Wetenschappelijke bewijssterkte per indicatie
Indicatie | Bewijssterkte | Cannabinoïd(en) | Opmerkingen |
---|---|---|---|
Chemotherapie-geïnduceerde misselijkheid | Hoog | THC, THC/CBD | Aanzienlijke vermindering van braken |
Chronische neuropathische pijn | Matig | THC/CBD-combinatie | Meestal 30–40% pijnreductie |
Spasmen bij MS | Matig | THC oromucosaal | Effect op spasticiteit en slaap |
Refractaire epilepsie (Dravet, Lennox–Gastaut) | Hoog (voor CBD) | CBD-isolaat | Startdosis <5 mg/kg, opbouw naar 20 mg/kg |
Slaapstoornissen / angst | Laag–matig | CBD, lage THC | Nader onderzoek vereist |
Toedieningsvormen
Er zijn verschillende manieren om medicinale cannabis toe te dienen:
- Verdamping (vaporizer): snelle werking en minder schadelijk dan roken
- Olie of tinctuur: nauwkeurige dosering, langduriger effect
- Capsules: smaakloos en bruikbaar in standaard doseringsschema’s
- Zetpil: omzeilt het maag-darmkanaal, inzetbaar bij misselijkheid
- Topicale toepassing: crème of balsem voor lokaal gebruik bij pijn of huidklachten
Voordelen en mogelijke werking
- Pijnverlichting: vooral bij neuropathische pijn kan een 1:1-verhouding van THC en CBD effectief zijn
- Spasmen en tremor: patiënten met MS ervaren minder spierkrampen en beter slapen
- Misselijkheid en eetlust: THC activeert het deel van de hersenen dat betrokken is bij eetlust
- Epilepsie: CBD wordt ingezet bij therapieresistente vormen bij kinderen
- Psychisch welzijn: lage doses CBD kunnen ontspannend zijn
Risico’s en bijwerkingen
Zoals ieder medicinaal product kent ook cannabis mogelijke bijwerkingen:
- Duizeligheid of een lage bloeddruk bij opstaan
- Droge mond, rode ogen
- Verhoogde hartslag
- Verminderde cognitieve scherpte of rijvaardigheid
- Angst of paranoia (vooral bij hogere THC-doses)
- Interactie met medicijnen, bijvoorbeeld bloedverdunners
Begin altijd met een lage dosis en bouw geleidelijk op. Overleg vooraf met je arts als je medicatie gebruikt.
Dosering en startprotocol
Startdosering:
- 2,5 mg THC + 2,5 mg CBD per dosering
- Of 5 mg CBD-alone, 1–2 keer per dag
Verhoog elke 3 à 4 dagen met 1–2,5 mg totdat gewenst effect optreedt zonder onacceptabele bijwerkingen. Houd een dagboek bij met tijdstip, dosis en eventuele klachten of bijwerkingen.
Wetgeving in Nederland
- Medicinale cannabis is legaal op recept bij de apotheek
- Gestandaardiseerde producten zoals Bedrocan, Bediol en Bedrolite zijn beschikbaar via het BMC
- Eigen teelt wordt niet erkend als medicinaal, al tolereren sommige gemeenten kleine aantallen planten
- Rijden na gebruik is wettelijk verboden: de grens ligt op 3 µg THC per liter bloed
Medicinale cannabis versus recreatief gebruik
Aspect | Medicinale cannabis | Recreatieve cannabis |
---|---|---|
Doel | Symptoombestrijding | Ontspanning of high |
THC/CBD-verhouding | Nauwkeurig en traceerbaar | Vaak THC-rijk, variabel |
Kwaliteitscontrole | Apothekerskwaliteit (GMP) | Afhankelijk van aanbieder |
Recept vereist | Ja | Nee (18+) |
Vergoeding verzekering | Beperkt (aanvullend pakket) | Geen |
Verantwoord gebruik: 8 praktische tips
- Kies een vorm die past bij jouw situatie — roken wordt afgeraden
- Bouw op volgens het “start laag, ga langzaam omhoog” principe
- Vermijd combinatie met alcohol of andere middelen
- Wacht minimaal 6 uur na inhalatie of 8 uur na orale inname voordat je gaat rijden
- Bewaar cannabisproducten koel, donker en luchtdicht
- Wees voorzichtig bij hartproblemen of psychische klachten
- Spreek altijd met je arts én apotheker over jouw gebruik
- Stop geleidelijk om ontwenningsverschijnselen te vermijden
Veelgestelde vragen
Helpt CBD zonder THC ook?
Ja, vooral bij epileptische aandoeningen en ontstekingsgerelateerde klachten. Bij hevige pijn is vaak ook THC nodig.
Krijg ik van medicinale cannabis een high?
Alleen producten met THC hebben psychoactieve effecten. CBD op zichzelf maakt niet high.
Mag ik mijn medicinale cannabis meenemen op reis?
Binnen de Schengenlanden mag dit met een Schengenverklaring van je apotheek. Buiten Europa gelden andere regels, vraag vooraf na bij de ambassade.
Hoe lang is cannabisolie houdbaar?
Gemiddeld 6 tot 12 maanden na opening, mits donker en koel bewaard. Ruikt de olie ranzig of is ze troebel? Dan niet meer gebruiken.
Is cannabis verslavend?
CBD is niet verslavend. THC kan lichte afhankelijkheid veroorzaken bij langdurig, intensief recreatief gebruik. Bij medisch gebruik onder begeleiding is het risico kleiner.
Brengen edibles meer risico’s met zich mee?
Edibles werken vertraagd (60–120 minuten), waardoor je snel te veel kunt nemen. Begin met een lage dosis (2,5–5 mg THC) en wacht minstens twee uur voor je eventueel bijneemt.
Ervaringen uit de praktijk
“Na jaren MS-spasmen sliep ik voor het eerst weer zes uur aan één stuk na twee pufjes verdampte Bedrocan.” – Johan, 47
“CBD-olie halveerde de epileptische aanvallen van onze dochter, maar we meten dagelijks de dosis in milligrammen.” – Anneke, moeder van Sophie (8)
Toekomstig onderzoek
- De rol van terpenen zoals limoneen en myrceen
- Microdosering van THC (< 1 mg) bij angst
- Langetermijneffect op cognitieve functies bij ouderen
Conclusie
Medicinale cannabis kan een aanvulling zijn op bestaande behandelingen bij aandoeningen zoals chronische pijn of epilepsie. Door gebruik te maken van gestandaardiseerde producten en gedoseerde toediening kun je verantwoord gebruik maken van wat de plant te bieden heeft. Bij The Greengrocers Haarlem staan we voor openheid en kwaliteit. Vragen? Kom gerust langs — we delen onze kennis en verwijzen je graag door naar betrouwbare medische experts.