Cannabis is in Nederland de meest gebruikte illegale drug. Of je nu een nieuwsgierige beginner bent of een ervaren liefhebber, de manier waarop je cannabis consumeert bepaalt in hoge mate hoe snel het werkt, hoelang het effect aanhoudt en welke gezondheidsrisico’s je loopt. In dit kennisbankartikel bespreken we de belangrijkste gebruikswijzen, wat er bekend is over werking en risico’s, en hoe je schade zoveel mogelijk kunt beperken.
Wat is cannabis?
Cannabis is een verzamelnaam voor producten afkomstig van de hennepplant (Cannabis sativa en varianten). De bekendste werkzame stoffen zijn THC (tetrahydrocannabinol) en CBD (cannabidiol). THC zorgt voor het “high” of “stoned” gevoel. CBD heeft geen bedwelmende werking, maar kan bepaalde bijwerkingen van THC dempen.
Het THC-gehalte van cannabis in Nederlandse coffeeshops is de afgelopen decennia flink gestegen: gemiddeld 15–20%, met uitschieters boven 30% (Trimbos, 2023). Een hoger THC-gehalte betekent doorgaans krachtiger, maar ook risicovoller gebruik.
Belangrijkste gebruikswijzen
- Roken in een joint (met tabak of puur)
- Roken in een pijp, waterpijp of bong
- Verdampen met een vaporizer
- Eten of drinken (edibles, spacecake, thee)
- Olie, tincturen en sprays
- Concentraten (dabbing, wax, shatter)
Roken in een joint
In Nederland roken de meeste gebruikers cannabis vermengd met tabak: de “spliff”. De THC komt via de longen snel in de bloedbaan. Het effect is merkbaar binnen enkele minuten, piekt na 15–30 minuten en duurt ongeveer twee uur.
Gezondheidsrisico’s
- Combinatie met tabak verhoogt kans op nicotineverslaving, hart- en longziekten.
- Verbranding produceert teer, koolmonoxide en andere schadelijke stoffen.
- Hogere kans op hoesten, piepen en chronische bronchitis.
Roken zonder tabak vermijdt nicotine, maar verbrandingsproducten blijven. Een waterpijp of bong koelt de rook, maar filtert schadelijke stoffen slechts beperkt.
Verdampen met een vaporizer
Een vaporizer verwarmt cannabis tot 180–210°C, waardoor THC verdampt zonder verbranding. Het effect treedt net zo snel op als bij roken, maar de inname van schadelijke stoffen is lager.
Voordelen
- Lagere hoeveelheid teer en koolmonoxide in uitgeademde lucht (Rijksoverheid, 2021).
- Geen tabak nodig → geen nicotine.
- Efficiënter gebruik: meer THC per gram.
Aandachtspunten
- Hoge temperaturen of inferieure apparaten kunnen alsnog schadelijke stoffen produceren.
- Snel effect maakt doseren voor onervaren gebruikers lastig.
Eten of drinken: edibles
THC wordt in edibles vaak gebonden aan vet (boter of olie). Via orale inname passeert THC eerst de lever, waar het wordt omgezet in een sterker werkende stof (11-OH-THC). Dat leidt tot:
- Een trage start: 30–120 minuten tot merkbaar effect.
- Piek na 2–4 uur.
- Effectduur: 6–10 uur, soms langer.
Gezondheidsrisico’s
- Moeilijk te doseren; variatie in sterkte.
- Hogere kans op (tijdelijk) te sterke trip met angst of misselijkheid.
- Bevat vaak suikers of calorieën.
Olie, tincturen en sublinguale sprays
Cannabisolie kan bestaan op basis van vet of alcohol. Een paar druppels onder de tong werken doorgaans binnen 15–30 minuten, qua snelheid tussen roken en edibles in. CBD-olie uit de winkel bevat meestal geen THC, maar er circuleren ook THC-rijke oliën op de markt.
Kansen
- Discrete toepassing zonder rook of geur.
- Mogelijk geschikt bij medisch gebruik, onder begeleiding van een arts.
Risico’s
- Kwaliteits- en doseringsverschillen; mogelijk vervuild.
- Interactie met medicatie mogelijk; overleg met arts.
Concentraten en dabbing
Concentraten zoals BHO, wax of rosin bevatten tot 70–90% THC. Dabbing is het verhitten van een klein beetje hiervan op een oppervlak en het inhaleren van de damp.
Gezondheidsrisico’s
- Hoge THC-dosering verhoogt risico op psychotische effecten.
- Zelfgemaakte producten kunnen residuen van oplosmiddelen bevatten.
- Hoge temperatuur kan kankerverwekkende stoffen opleveren.
Effectduur en werking per gebruikswijze
| Gebruikswijze | Begin effect | Piek | Duur totaal | Bijzonder risico |
|---|---|---|---|---|
| Verdampen/roken | 1–5 minuten | 15–30 minuten | 1,5–3 uur | Long- en luchtwegproblemen |
| Edible | 30–120 minuten | 2–4 uur | 6–10 uur | Overdosering door latere onset |
| Olie (sublinguaal) | 15–30 minuten | 45–90 minuten | 4–6 uur | Interactie met medicatie |
| Dabbing | <1 minuut | 5–15 minuten | 2–3 uur | Zeer hoge blootstelling aan THC |
Waarom gebruikt men cannabis?
- Ontspanning en stressverlichting
- Gezelligheid of sociaal gebruik
- Creativiteit en muziekbeleving
- Pijnverlichting of verminderen van misselijkheid
- Ondersteuning bij slapen
Niet elk effect geldt voor iedereen. Bij veel en langdurig gebruik kunnen nadelen ontstaan.
Korte- en langetermijneffecten
Korte termijn
- Euforie, lachbuien, veranderde waarneming
- Droge mond, rode ogen
- Verhoogde eetlust (“munchies”)
- Trager reactievermogen, ongeschikt voor verkeer
Langere termijn bij frequent gebruik
- Kans op afhankelijkheid (9–10%, tot 25% bij dagelijks gebruik)
- Cognitieve achteruitgang (vooral bij jongeren)
- Chronische luchtwegaandoeningen
- Verhoogde kans op psychotische ervaringen
Risicogroepen
- Jongeren onder 21 jaar
- Zwangere vrouwen
- Mensen met hart- en vaatklachten
- Personen met aanleg voor psychoses
Schadebeperkende tips
- Sta stil bij waarom, wanneer en met wie je gebruikt.
- Gebruik indien mogelijk pure joints of een vaporizer.
- Start laag, bouw langzaam op (“start low, go slow”).
- Let op THC- en CBD-gehalte.
- Neem minimaal twee dagen pauze per week.
- Vermijd combinatie met alcohol of andere middelen.
- Bewaar edibles buiten bereik van kinderen of dieren.
- Word je angstig of duizelig? Zoek rust, drink water en bel 112 bij nood.
Cannabis en verslaving
Probleemgebruik herken je aan:
- Gebruik vaker of meer dan gepland
- Mislukte pogingen om te minderen
- Veel tijd kwijt aan gebruiken of herstellen
- Verwaarlozing van school, werk en relaties
- Tolerantie en onthoudingsverschijnselen
Als je je hierin herkent, neem contact op met je huisarts, een verslavingskliniek of de Trimbos info-lijn. Vroege hulp vergroot de kans op herstel.
Interactie met medicijnen
- Bloedverdunners zoals warfarine of acenocoumarol (effect op bloedstolling)
- SSRI of SNRI antidepressiva (meer sufheid mogelijk)
- Anti-epileptica zoals clobazam (CBD verhoogt spiegels)
Bespreek altijd medicijngebruik met je arts voordat je cannabis gebruikt.
Feiten en fabels
- “Een bong filtert alle schadelijke stoffen.” Niet waar: filtering is beperkt.
- “CBD heft de high van THC helemaal op.” Onjuist: dempt sommige effecten, maar niet alle.
- “Van cannabis kun je niet verslaafd raken.” Fabel: ongeveer 1 op de 10 gebruikers wel.
- “Edibles zijn veiliger dan roken.” Deels waar: geen rook, maar moeilijker te doseren.
Veelgestelde vragen
Is home-grown wiet gezonder?
Zelfgekweekte cannabis bevat mogelijk minder pesticiden en geen tabak, maar is niet automatisch gezonder. Alles hangt af van de teelt, droging en manier van gebruik.
Kan ik autorijden na een joint?
Niet veilig. THC beïnvloedt je reactietijd. In Nederland geldt een wettelijke limiet van 3 µg THC per liter bloed. Bij regelmatige gebruikers kan dit dagenlang detecteerbaar zijn.
Helpt cannabis tegen slapeloosheid?
Sommige mensen vallen sneller in slaap, maar REM-slaap wordt onderdrukt en dat kan op termijn slaapkwaliteit beïnvloeden. Raadpleeg je arts bij langdurige slaapproblemen.
Wat is safer supply of low-THC-wiet?
Er is toenemende interesse in soorten met minder THC (5–10%) en meer CBD (10–15%) om risico’s te beperken. Informeer bij je coffeeshop naar deze varianten.